Thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc có vi phạm pháp luật?

Hiện nay, thực trạng sử dụng người lao động là người dưới 15 tuổi diễn ra rất phổ biến - đây cũng chính là đối tượng lao động chưa thành niên. Như vậy, việc thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc có vi phạm pháp luật không? Cùng Blog Codon.vn giải đáp thắc mắc này trong bài viết dưới đây.

Thuê người dưới 15 tuổi làm việc có bị phạt không? Tìm hiểu quy định pháp luật khi sử dụng lao động trẻ em dưới 15 tuổi

* Danh mục từ viết tắt:

- HĐLĐ: Hợp đồng lao động.

1. Thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc có vi phạm pháp luật không?

- Căn cứ Điều 1 Luật trẻ em 2016, trẻ em là người dưới 16 tuổi và được hưởng các quyền lợi theo quy định của pháp luật. Mời bạn đọc tham khảo bài viết: "Luật Trẻ em là gì? Toàn bộ quyền lợi của trẻ em" để biết được những quyền lợi của trẻ em theo quy định của pháp luật.

- Thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc tức là sử dụng người lao động là trẻ em dưới 15 tuổi để làm việc.

- Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH quy định về sử dụng lao động chưa đủ 15 tuổi.

Theo đó, không có một quy định cụ thể về việc cấm thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc, mà chỉ quy định về điều kiện sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc, giao kết HĐLĐ để sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc; danh mục nghề, công việc, nơi làm việc áp dụng đối với người lao động dưới 15 tuổi.

=> Như vậy, thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc không vi phạm pháp luật nếu bên phía sử dụng lao động đáp ứng đầy đủ những điều kiện, những quy định của pháp luật về việc thuê người chưa đủ 15 tuổi làm việc.

- Nếu bên sử dụng lao động thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc nhưng không tuân thủ theo những quy định của pháp luật thì sẽ được coi là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý theo quy định.

Các hành vi vi phạm quy định về lao động chưa thành niên được nêu tại Điều 29 Nghị định 12/2022/NĐ-CP.

Bạn đọc có thể tham khảo bài viết: Có được thuê người dưới 18 tuổi làm việc không? để nắm được rõ hơn về vấn đề thuê người lao động là người chưa thành niên.

Sử dụng lao động dưới 15 tuổi thế nào cho hợp pháp? Tìm hiểu quy định pháp luật về thời gian làm việc của người chưa thành niên từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi

2. Thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc cần có những điều kiện gì?

Như đã nêu ở trên, thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc sẽ không bị coi là hành vi vi phạm pháp luật nếu bên sử dụng lao động chấp hành những quy định của pháp luật về điều kiện sử dụng người chưa đủ 15 tuổi làm việc được quy định tại Điều 3 Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH như sau:

- Điều kiện về giao kết HĐLĐ:

Phải giao kết HĐLĐ bằng văn bản với người chưa đủ 15 tuổi khi làm việc và người đại diện theo pháp luật của người chưa đủ 15 tuổi. Về mẫu hợp đồng lao động đã được Codon.vn chia sẻ trước đây, mời bạn đọc cùng theo dõi.

- Điều kiện về thời gian làm việc:

+ Phải bố trí thời gian làm việc cho trẻ em dưới 15 tuổi theo quy định của pháp luật.

+ Nếu trẻ em dưới 15 tuổi vừa làm việc vừa học tập/ có nhu cầu học thì phải bố trí thời gian làm việc không được làm ảnh hưởng đến thời gian học tập.

- Điều kiện về thời gian nghỉ giải lao: Phải bố trí thời gian nghỉ cho người lao động theo quy định của pháp luật và phải ghi vào nội quy lao động.

- Điều kiện về khám sức khỏe cho người làm thuê là trẻ em dưới 15 tuổi:

Bên sử dụng lao động phải tuân thủ những quy định về khám sức khỏe, khám phát hiện bệnh nghề nghiệp và bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động:

+ Phải có giấy khám sức khỏe của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền xác nhận về việc người chưa đủ 15 tuổi phù hợp với công việc.

+ Phải tổ chức kiểm tra sức khỏe ít nhất 01 lần trong 06 tháng.

+ Phải bảo đảm điều kiện làm việc, an toàn, vệ sinh lao động phù hợp với lứa tuổi.

- Điều kiện về công việc, nơi làm việc:

Người từ đủ 13 tuổi đến chưa 15 tuổi chỉ được làm những công việc được quy định tại Phụ lục II Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH. Cụ thể các công việc, bạn đọc xem thêm tại mục 3 bài viết này.

Đồng thời, nơi làm việc không thuộc các trường hợp sau:

+ Dưới nước, dưới lòng đất, trong hang động, trong đường hầm;

+ Công trường xây dựng;

+ Cơ sở giết mổ gia súc;

+ Sòng bạc, quán bar, vũ trường, phòng hát karaoke, khách sạn, nhà nghỉ, cơ sở tắm hơi, cơ sở xoa bóp; điểm kinh doanh xổ số, dịch vụ trò chơi điện tử;

+ Nơi làm việc khác gây tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa thành niên.

* Lưu ý: Đối với người chưa đủ 13 tuổi thì phía sử dụng lao động không được tuyển dụng và sử dụng (ngoại trừ công việc về nghệ thuật, thể dục, thể thao) nhưng không được làm ảnh hưởng, tổn hại đến sự phát triển cả về thể lực, trí lực, nhân cách của người chưa đủ 13 tuổi và phải được sự đồng ý của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội theo quy định của pháp luật.

3. Trẻ em dưới 15 tuổi được làm những công việc gì?

* Trẻ từ đủ 13 tuổi đến chưa 15 tuổi:

Tại Phụ lục II Thông tư 09/2020/TT-BLĐTBXH những công việc mà trẻ từ đủ 13 tuổi đến chưa 15 tuổi được làm gồm có:

- Biểu diễn nghệ thuật.

- Vận động viên thể thao.

- Lập trình phần mềm.

- Các nghề truyền thống: chấm men gốm; cưa vỏ trai; làm giấy dó; làm nón lá; ....(trừ các công đoạn có sử dụng hóa chất độc hại như sơn ta, hóa chất tẩy rửa, hóa chất dùng để ướp màu, hóa chất tạo mùi...).

- Các nghề thủ công mỹ nghệ: thêu ren; mộc mỹ nghệ; làm lược sừng; làm tranh dân gian, nặn tò he; làm tranh khắc gỗ, ...

- Đan lát, làm các đồ gia dụng, đồ thủ công mỹ nghệ từ nguyên liệu tự nhiên.

- Gói nem, gói kẹo, gói bánh (trừ việc vận hành hoặc sử dụng các máy, thiết bị, dụng cụ đóng gói).

- Nuôi tằm.

- Làm cỏ vườn rau sạch; thu hoạch rau, củ, quả sạch theo mùa.

- Chăn thả gia súc tại nông trại.

- Phụ gỡ lưới cá, đan lưới cá, phơi khô thủy sản.

- Cắt chỉ, đơm nút, thùa khuyết, đóng gói vào hộp các sản phẩm dệt thủ công.

* Trẻ em dưới 13 tuổi:

Theo Khoản 3 Điều 145 Bộ luật Lao động 2019 thì trẻ dưới 13 tuổi chỉ được làm các công việc nghệ thuật, thể dục, thể thao nhưng không làm tổn hại đến sự phát triển thể lực, trí lực, nhân cách và phải có sự đồng ý của sở Lao động thương binh xã hội.

4. Trẻ em dưới 15 tuổi có được làm thêm vào ban đêm không?

Khoản 1 Điều 146 Bộ luật lao động 2019 quy định về thời gian làm việc của người chưa đủ 15 tuổi như sau:

"Thời giờ làm việc của người chưa đủ 15 tuổi không được quá 04 giờ trong 01 ngày và 20 giờ trong 01 tuần; không được làm thêm giờ, làm việc vào ban đêm".

=> Như vậy, trẻ em dưới 15 tuổi không được làm thêm vào ban đêm.

5. Thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm công việc nặng nhọc bị phạt bao nhiêu tiền?

Như đã nêu ở trên, trẻ em dưới 15 tuổi chỉ được làm những công việc nhẹ nhàng theo danh mục mà pháp luật quy định.

=> Nếu người sử dụng lao động thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm công việc nặng nhọc, những công việc nằm ngoài danh mục quy định thì sẽ bị phạt tiền từ 50 - 75 triệu đồng.

(Đây là nội dung được ghi nhận tại khoản 3 Điều 29 Nghị định 12/2022/NĐ-CP).

Như vậy, vấn đề thuê trẻ em dưới 15 tuổi làm việc có vi phạm pháp luật đã được giải đáp tại bài viết này. Theo đó, đơn vị sử dụng lao động phải tuân theo những quy định của pháp luật về việc sử dụng lao động chưa thành niên. Nếu người sử dụng lao động không tuân theo quy định của pháp luật thì sẽ bị xử lý theo luật định.