Bộ luật hình sự 2015: Nhiều điểm mới đáng chú ý

Bộ luật hình sự 2015 được đánh giá là bước tiến quan trọng trong việc lập pháp. BLHS 2015 có nhiều thay đổi, bổ sung nội dung phù hợp với thực tế cuộc sống, vừa đảm bảo tính răn đe, giáo dục công dân. Những nội dung về bộ luật này, mời bạn đọc theo dõi bài viêt sau của chuyên mục Thư viện pháp luật trang Codon.vn.

Bộ luật hình sự 2015 và những nội dung đáng chú ý.

1. Khái quát chung về Bộ luật Hình sự 2015

- Bộ luật Hình sự 2015 được ban hành ngày 27/11/2015, có hiệu lực thi hành từ 01/01/2018. Cấu trúc gồm 03 Phần, 26 Chương với 426 Điều luật (Bộ Luật Hình sự 1999 cũ có 02 Phần, 24 Chương với 344 Điều luật).

- Nội dung: quy định về vấn đề tội danh, hình phạt.

- Nhiệm vụ của BLHS: "Bộ luật hình sự có nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền quốc gia, an ninh của đất nước, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, quyền con người, quyền công dân, bảo vệ quyền bình đẳng giữa đồng bào các dân tộc, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, tổ chức, bảo vệ trật tự pháp luật, chống mọi hành vi phạm tội; giáo dục mọi người ý thức tuân theo pháp luật, phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm" - (Điều 1 Bộ luật Hình sự 2015).

2. Những điểm mới của Bộ luật Hình sự 2015

(1) Thay đổi quy định về trường hợp chuẩn bị phạm tội

- Theo Điều 14 BLHS 2015, khái niệm chuẩn bị phạm tội đã được mở rộng, bổ sung thêm 02 hành vi thành lập và tham gia nhóm tội phạm.

- Bên cạnh đó, BLHS 2015 còn mở rộng phạm vi chịu TNHS, không chỉ áp dụng với tội rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng (như quy định cũ) mà còn áp dụng với cả tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng. Bộ luật đã quy định cụ thể những tội danh mà người chuẩn bị phạm tội phải chịu chế tài hình sự.

(2) Hạn chế việc áp dụng hình phạt tù, mở rộng việc áp dụng hình phạt ngoài tù

- Theo quy định cũ thì phạt tiền được coi là hình phạt chính khi áp dụng với người phạm tội ít nghiêm trọng và trong một số tội phạm cụ thể.

- Trong khi đó, theo Điều 32 BLHS 2015, phạt tiền được xác định là hình phạt chính, áp dụng với cả tội nghiêm trọng, rất nghiêm trọng. Ngoài ra còn các hình phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, trục xuất, tù có thời hạn; tù chung thân; tử hình.

- Ngoài ra, khoản 2 Điều 38 Bộ luật còn khẳng định: "Không áp dụng hình phạt tù có thời hạn đối với người lần đầu phạm tội ít nghiêm trọng do vô ý và có nơi cư trú rõ ràng.".

=> Những quy định này góp phần giảm nhẹ áp lực đến cơ quan thi hành án nhưng vẫn đảm bảo tính răn đe, nghiêm khắc.

So sánh Bộ luật hình sự 1999 và 2015 để thấy những điểm mới và ưu điểm của Bộ luật hình sự 2015.

(3) Quy định về pháp nhân thương mại phạm tội

Đây là nội dung được quy định lần đầu tiên trong Bộ luật Hình sự. Từ trước đến nay, trách nhiệm hình sự chỉ đặt ra với cá nhân, tuy nhiên BLHS 2015 đã bổ sung thêm đối tượng là pháp nhân thương mại. Quy định này cho thấy sự toàn diện, phù hợp với bối cảnh thực tế, tránh trường hợp bỏ lọt tội phạm.

Bạn đọc có thể xem thêm Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 mà chúng tôi đã chia sẻ.

(4) Chính sách hình sự đối với người phạm tội từ đủ 14 tuổi - dưới 16 tuổi

Theo BLHS 2015 hiện hành thì người phạm tội từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi chỉ phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng thuộc 28 tội danh cụ thể.

Quy định này giúp đảm bảo tốt nhất quyền lợi cho trẻ em, phù hợp với thực tế cũng như các công ước về quyền trẻ em mà VN tham gia.

(5) Bổ sung quy định về tha tù trước thời hạn

- Điều 66 Bộ luật Hình sự 2015 quy định cụ thể về điều kiện tha tù trước thời hạn, đặt ra các yêu cầu chặt chẽ, đòi hỏi phạm nhân phải thực sự cố gắng trong cải tạo, có mong muốn hoàn lương, quay về với cuộc sống bình thường cùng gia đình và xã hội.

- Những quy định này vừa thể hiện sự khoan hồng của pháp luật, nhưng cũng đảm bảo tính răn đe, giáo dục khi tại khoản 4 điều 66 đề cập đến việc "hủy bỏ quyết định tha tù trước thời hạn có điều kiện đối với người đó và buộc họ phải chấp hành phần hình phạt tù còn lại chưa chấp hành" nếu người được tha tù trước thời hạn có điều kiện cố ý vi phạm nghĩa vụ 02 lần trở lên hoặc bị xử phạt vi phạm hành chính 02 lần trở lên trong thời gian thử thách.

(6) Thêm trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự

Bộ luật Hình sự 2015 bổ sung thêm trường hợp được loại trừ trách nhiệm hình sự gồm:

- Khoản 1 Điều 24: Hành vi của người để bắt giữ người thực hiện hành vi phạm tội mà không còn cách nào khác là buộc phải sử dụng vũ lực cần thiết gây thiệt hại cho người bị bắt giữ.

- Điều 25: Rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ => Cụ thể là "hành vi gây ra thiệt hại trong khi thực hiện việc nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ mới mặc dù đã tuân thủ đúng quy trình, quy phạm, áp dụng đầy đủ biện pháp phòng ngừa".

- Điều 26: Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên.

(7) Điểm mới về tội danh trong BLHS 2015

- BLHS đã bỏ 08 tội như tội tảo hôn, tội không chấp hành các quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc đưa vào cơ sở giáo dục, cơ sở chữa bệnh, quản chế hành chính, tội vi phạm quy định về cấp văn bằng bảo hộ quyền sở hữu công nghiệp, kinh doanh trái phép, hoạt động phỉ,...

- Bổ sung các tội phạm mới trong Bộ luật hình sự năm 2015: 34 tội danh, chủ yếu tập trung vào lĩnh vực quản lý kinh tế và bao quát các lĩnh vực thường xảy ra tội phạm. Ví dụ như tội kinh doanh đa cấp trái phép; tội chiếm đoạt, mua bán mô, bộ phận cơ thể người; tội trốn đóng Bảo hiểm xã hội.

=> Những thay đổi về tội danh là hợp lý bởi: các tội danh cũ không phù hợp sẽ được loại bỏ hoặc chuyển sang các tội danh khác, đảm bảo phù hợp với thực tiễn cuộc sống, giải quyết được các vấn đề đang xảy ra.

(8) Các tình tiết có tính chất định tính đã được cụ thể hóa

Bộ luật Hình sự 1999 vẫn còn nhiều bất cập khi đưa ra các quy định chung chung như số lượng lớn", "số lượng rất lớn", "số lượng đặc biệt lớn"; "thu lợi bất chính lớn", "thu lợi bất chính rất lớn",... gây khó hiểu. Tuy nhiên BLHS 2015 đã giải quyết được vấn đề này, đảm bảo tính minh bạch, khách quan, thống nhất trong áp dụng pháp luật.

Lưu ý: Bộ luật Hình sự 2015 đã có sửa đổi, bổ sung một số nội dung vào năm 2017. Do đó, mọi người có thể xem blhs 2015 sửa đổi, bổ sung 2017.

Trên đây là một số thông tin cơ bản về Bộ luật Hình sự 2015 mang tính chất tham khảo. Bạn đọc có thể xem và tìm hiểu thêm các vấn đề khác của bộ luật để thấy được sự tiến bộ trong việc xây dựng pháp luật, đáp ứng được nhu cầu phát triển của xã hội cũng như tội phạm. Liên quan đến chủ đề này, bạn đọc có thể xem thêm bài viết về Bộ luật Dân sự, Luật Đất đai, Luật doanh nghiệp,...

Các từ khóa người dùng hay tìm đến "bộ luật hình sự 2015"

bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017
bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 hợp nhất
Bộ luật hình sự 2017
điều 9 bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017
Bộ luật hình sự hợp nhất
bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2017 pdf
Bộ luật hình sự 2022
bộ luật hình sự 2015 sửa đổi 2017 (file word)