Quan trắc môi trường là hoạt động cực kỳ có ý nghĩa trước yêu cầu cấp thiết của việc bảo vệ môi trường. Bên cạnh trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, pháp luật ghi nhận về điều kiện kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường mà khi đáp ứng các điều kiện đó, tổ chức tư nhân được thực hiện quan trắc môi trường. Thông tin chi tiết về điều kiện, thủ tục cấp giấy phép quan trắc môi trường sẽ được Blog Codon.vn chia sẻ ngay sau đây.
Quy định về điều kiện đăng ký kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường theo Nghị định 08/2022/NĐ-CP
- Quan trắc môi trường là hoạt động chuyên môn kỹ thuật, đòi hỏi về nhân lực, về máy móc, thiết bị hỗ trợ.
+ Hoạt động này được giải thích theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường 2020 là "việc theo dõi liên tục, định kỳ, đột xuất, có hệ thống về thành phần môi trường, các nhân tố tác động đến môi trường, chất thải nhằm cung cấp thông tin đánh giá hiện trạng môi trường, diễn biến chất lượng môi trường và tác động xấu đến môi trường."
- Kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường là việc một tổ chức đáp ứng các điều kiện luật định, được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường, thực hiện cung ứng dịch vụ quan trắc môi trường để tìm kiếm lợi nhuận.
Kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường tại Việt Nam chỉ cho phép tổ chức được thực hiện, theo đó, tại Điều 90 Nghị định 08/2022/NĐ-CP liệt kê các hình thức tồn tại của tổ chức được phép hoạt động dịch vụ này bao gồm:
- Doanh nghiệp: Doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty hợp danh, công ty TNHH.
- Tổ chức khoa học và công nghệ thuộc lĩnh vực thử nghiệm.
- Đơn vị sự nghiệp công lập hoạt động trong lĩnh vực môi trường.
Các tổ chức muốn hoạt động quan trắc môi trường thì phải đảm bảo 02 yếu tố được quy định tại Khoản 2, Điều 110 Luật Bảo vệ môi trường:
- Đáp ứng tiêu chí về nhân lực, trang thiết bị, điều kiện kỹ thuật trong phòng thí nghiệm.
- Phải có quy trình phương pháp quan trắc được cấp Giấy chứng nhận.
Đối tượng được phép kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường theo quy định pháp luật
Là một trong rất nhiều các ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật, để được cấp phép hoạt động sản xuất, buôn bán thuốc bảo vệ thực vật, cá nhân, tổ chức cần đáp các yêu cầu về nhân sự, cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật. Nếu đang có dự định đầu tư vào lĩnh vực này, bạn đọc cần tham khảo thông tin về điều kiện kinh doanh thuốc bảo vệ thực vật để chủ động chuẩn bị hồ sơ, xin giấy phép kinh doanh hợp pháp.
- Thực chất, điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường là điều kiện được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường (đây là hình thức pháp lý ghi nhận).
- Căn cứ vào Điều 91 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, tổ chức được cấp giấy chứng nhận khi đáp ứng các điều kiện sau:
Các tổ chức muốn kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường đều phải chứng minh, thể hiện được năng lực quan trắc môi trường như sau:
* Điều kiện chung.
- Trong các giấy tờ pháp lý về thành lập, đăng ký kinh doanh động, có đăng ký lĩnh vực, ngành nghề hoạt động là "Quan trắc môi trường".
- Tổ chức phải thực hiện quan trắc ít nhất một trong các nền mẫu môi trường (không tính mẫu khí thải). Việc chứng nhận năng lực đối với mỗi nền mẫu chỉ được công nhận khi thực hiện cả quan trắc hiện trường và hoạt động phân tích môi trường.
* Điều kiện cụ thể.
- Trường hợp chứng nhận năng lực phân tích mẫu nước mặt lục địa hoặc nước thải thì tổ chức phải có đủ năng lực phân tích môi trường đối với các thông số BOD5, COD, TSS, TP, TN.
- Trường hợp chứng nhận năng lực phân tích mẫu nước biển thì phải có đủ năng lực phân tích đối với các thông số TSS, NH4+, PO4 3-.
Ngoài ra, đối với trường hợp chứng minh năng lực phân tích mẫu không khí, mẫu đất hoặc mẫu trầm tích, đầm thải cũng phải đáp ứng năng lực phân tích môi trường đối với các thông số tương ứng.
Hoạt động quan trắc hiện trường là hoạt động bắt buộc khi chứng minh điều kiện năng lực, theo đó, tổ chức phải đảm bảo các điều kiện như sau:
- Về nhân lực:
+ Có ít nhất 02 cá nhân chuyên trách thực hiện trực tiếp. Nếu là lấy mẫu hiện trường đối với các thông số nhiễm dạng hạt PM hoặc VOC trong khí thải thì phải có ít nhất 04 cá nhân chuyên trách. Cá nhân chỉ thực hiện quan trắc đối với thông số đã đăng ký.
+ Có người trực tiếp phụ trách đội quan trắc tại hiện trường, trình độ tối thiểu là đại học thuộc chuyên ngành môi trường, hóa học, sinh học, lâm nghiệp, thổ những và phải có ít nhất 02 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực quan trắc.
+ Người thực hiện quan trắc phải có trình độ sơ cấp tương ứng với ngạch quan trắc viên hạng IV là tối thiểu (chiếm tối đa 30% đội ngũ quan trắc).
- Về trang thiết bị:
+ Được kiểm định, hiệu chuẩn, có độ chính xác, có quy trình thao tác chuẩn, đầy đủ phương tiện bảo hộ, an toàn lao động cho cá nhân thực hiện quan trắc.
Điều kiện kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường mới nhất
Bên cạnh hoạt động quan trắc hiện trường, tổ chức kinh doanh dịch vụ khi thực hiện hoạt động phân tích môi trường phải đảm bảo các điều kiện sau:
- Về nhân lực:
+ Cá nhân chuyên trách thực hiện hoạt động phân tích: Số lượng ít nhất là 04, thực hiện phân tích theo thành phần, thông số đề nghị chứng nhận.
+ Người quản lý phòng thí nghiệm: ít nhất phải có trình độ đại học chuyên ngành hóa, sinh, môi trường và ít nhất 05 kinh nghiệm (đại học), 3 năm (thạc sĩ, 02 năm (tiến sĩ) trong lĩnh vực phân tích môi trường.
+ Người phụ trách bảo đảm chất lượng và kiểm soát chất lượng phòng thí nghiệm: Tối thiểu có trình độ đại học về chuyên ngành hóa học, môi trường, sinh học và kinh nghiệm ít nhất phải là 03 năm.
+ Người thực hiện phân tích tại phòng thí nghiệm (không tính người quản lý và người phụ trách): Trình độ tối thiểu là trung cấp, đã được đào tạo trong lĩnh vực này.
- Về trang thiết bị:
+ Được kiểm định, hiệu chuẩn, có độ chính xác, có quy trình thao tác chuẩn, đầy đủ phương tiện bảo hộ, an toàn lao động cho cá nhân thực hiện quan trắc.
- Yêu cầu đối với phòng thí nghiệm:
+ Tách riêng các khu vực theo yêu cầu và có đủ diện tích để thực hiện nghiệp vụ.
+ Có biện pháp bảo đảm vệ sinh công nghiệp, an toàn phòng cháy, chữa cháy, thu gom, quản lý, xử lý chất thải.
Lưu ý: Hoạt động phân tích, nghiên cứu môi trường được hiểu là lĩnh vực học thuật nghiên cứu một cách có hệ thống sự tương tác giữa con người với môi trường dựa theo các nguyên lý của khoa học vật lý, thương mại/kinh tế và khoa học xã hội. Nếu muốn tìm hiểu thêm về đặc điểm, đối tượng của hoạt động nghiên cứu môi trường, bạn đọc có thể bấm vào link bài viết này trên wikipedia.org để có thêm thông tin.
Tổ chức kinh doanh dịch vụ quan trắc khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ là nền mẫu áp dụng điều kiện riêng, cụ thể:
- Trong các giấy tờ pháp lý về thành lập, đăng ký kinh doanh động, có đăng ký lĩnh vực, ngành nghề hoạt động là "Quan trắc môi trường".
- Tổ chức có năng lực quan trắc, đo đạc các thông số cơ bản CO, HC, đối với tổ chức thực hiện quan trắc khí thải ô tô thì phải khả năng quan trắc thêm đối với thông số CO2, LAmda, độ khói, N, hệ số hấp thụ ánh sáng của khí thải.
- Về nhân lực:
+ Người quản lý, phụ trách đảm bảo chất lượng: Trình độ tối thiểu trung cấp, đã được tập huấn, đào tạo về một trong các lĩnh vực kỹ thuật ô tô, cơ khí động lực,giao thông môi trường; đồng thời phải có ít nhất 01 năm kinh nghiệm.
+ Người thực hiện hoạt động quan trắc: số lượng ít nhất là 02, tốt nghiệp trung học phổ thông trở lên và được đào tạo, tập huấn các ngành như đối với người quản lý, phụ trách.
- Về trang thiết bị:
+ Được kiểm định, hiệu chuẩn, có độ chính xác, có quy trình thao tác chuẩn, đầy đủ phương tiện bảo hộ, an toàn lao động cho cá nhân thực hiện quan trắc.
- Các tổ chức đáp ứng đủ điều kiện được nêu ở mục 2 thì được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường.
- Thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận thuộc về Bộ tài nguyên và môi trường dựa trên đề nghị của tổ chức theo trình tự, thủ tục tại Điều 93 Nghị định 08/2022/NĐ-CP.
- Thời hạn của Giấy chứng nhận là 36 tháng, được cấp lại nhiều lần.
- Tổ chức chỉ được hoạt động phù hợp với lĩnh vực và nằm trong phạm vi được cấp giấy chứng nhận.
Điều kiện cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường theo quy định của pháp luật hiện hành
Bên cạnh việc kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường, nhiều tổ chức, cá nhân cũng có ý định kinh doanh dịch vụ vận chuyển, xử lý chất thải. Tuy nhiên, vì là tác động trực tiếp đến môi trường sống nên để được cấp phép hoạt động, cá nhân cần đáp ứng được các điều kiện theo quy định của pháp luật. Độc giả có thể bấm vào bài điều kiện kinh doanh dịch vụ vận chuyển, xử lý chất thải nguy hại của Codon.vn để tìm hiểu thêm thông tin.
Hiện nay có rất nhiều các đơn vị đủ điều kiện quan trắc môi trường được công nhận, chẳng hạn:
- Trung tâm Phân tích và chuyển giao công nghệ thuộc Viện Môi trường Nông nghiệp, được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện theo Quyết định 361/QĐ-BTNMT năm 2019.
- Công ty TNHH MTV Kỹ thuật tài nguyên và môi trường, được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện theo Quyết định số 1683/QĐ-BTNMT năm 2017.
- Viện Khoa học và Công nghệ môi trường thuộc Đại học Bách Khoa, được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện theo Quyết định 1035/QĐ-BTNMT năm 2019.
Quan trắc môi trường là hoạt động phức tạp, lại có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, vì vậy, việc đặt ra các quy định về điều kiện kinh doanh dịch vụ quan trắc môi trường là cần thiết để "huy động" những tổ chức có đủ năng lực hỗ trợ nhà nước một cách hiệu quả và thiết thực.